Nowe PZP otwiera wykonawcom możliwość korzystania ze środków ochrony prawnej bez względu na wartość przedmiotu zamówienia, jak również charakter czynności w postępowaniu dotyczącym zamówienia publicznego, co jest absolutną nowością.

Środki ochrony prawnej  przysługują wykonawcy, uczestnikowi konkursu oraz innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu zamówienia lub nagrody w konkursie oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy.

Poniżej prezentujemy Państwu w sposób syntetyczny kluczowe zmiany, jakie w zakresie środków ochrony prawnej nastąpiły po wejściu w życie 1 stycznia 2021 r. nowego PZP.

I. Odwołanie przysługuje na:

1) niezgodną z przepisami ustawy czynność zamawiającego, podjętą w postępowaniu o udzielenie zamówienia, o zawarcie umowy ramowej, dynamicznym systemie zakupów, systemie kwalifikowania wykonawców lub konkursie, w tym na projektowane postanowienie umowy;

2) zaniechanie czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia, o zawarcie umowy ramowej, dynamicznym systemie zakupów, systemie kwalifikowania wykonawców lub konkursie, do której zamawiający był obowiązany na podstawie ustawy;

3) zaniechanie przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia lub zorganizowania konkursu na podstawie ustawy, mimo że zamawiający był do tego obowiązany.

• nie ma już ograniczeń co do rodzajów czynności od których przysługuje odwołanie w postępowaniach krajowych,
• odwołania przysługują w pełnym zakresie również w  przypadku zamówień na usługi społeczne,
• dopuszczalne jest odwołanie od niedopuszczalnej zmiany umowy o udzielenie zamówienia publicznego,
• dopuszczalne jest odwołanie od  nieuzasadnionego wezwanie do wyjaśnień rażąco niskiej ceny,
• aby uwzględnić odwołanie na  postanowienia umowy niezgodne z ustawą nie  jest konieczny wpływ uchybień na wynik postępowania, wystarczy sama niezgodność umowy  z PZP (UWAGA: ale już  nie z kodeksem cywilnym – tu nadal konieczny jest wpływ uchybienia na wynik postępowania)
• wnosi się do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w formie pisemnej lub w postaci elektronicznej, opatrzone odpowiednio własnoręcznym podpisem albo kwalifikowanym podpisem elektronicznym
• terminy wnoszenia odwołania bez zmian (10 lub 15 dni w postępowaniach unijnych i 5 lub 10 dni w postępowaniach krajowych w zależności od formy przekazania czynności zamawiającego stanowiącej podstawę wniesienia odwołania),
• KIO może uwzględnić odwołanie w całości lub w części (a nie tak jak wcześniej, że wystarczyło wnieść skutecznie jeden zarzut dla uwzględnienia odwołania w całości),
• zmieniły się zasady rozliczania kosztów postępowania odwoławczego w  przypadku uwzględnienia tylko części podniesionych zarzutów (stosunkowe rozdzielenie kosztów),
• odwołanie nie zawiesza już terminu związania ofertą,
• odwołanie nadal wstrzymuje możliwość zawarcia umowy, przy czym KIO może uchylić ten zakaz na wniosek Zamawiającego zwłaszcza w razie uprawdopodobnienia, że odwołanie wniesiono wyłącznie w celu uniemożliwienia zawarcia umowy

Jedną z istotnych zmian, jest art. 510 PZP, który określa, że pełnomocnikiem w postępowaniu odwoławczym może być:

• adwokat lub radca prawny,
• osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony lub uczestnika postępowania (przy czym ustawodawca nie ograniczył podstawy prawnej sprawowania takiego zarządu, może ona zatem wynikać zarówno ze stosunku zobowiązaniowego jak i przepisu prawa).

II. Skarga do Sądu Okręgowego na wyrok KIO

• do Sądu Okręgowego w Warszawie – sądu zamówień publicznych,
• termin 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia KIO lub postanowienia Prezesa Izby, a
  Prezes Urzędu ma 30 dni od dnia wydania orzeczenia KIO lub postanowienia Prezesa Izby,
• obniżenie wysokości wpisu do trzykrotności wpisu,

III. Skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego

• od wyroku sądu lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie przysługuje skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego,
• może ją wnieść strona lub  Prezes Urzędu,
• przepisy kodeksu postępowania cywilnego stosuje się odpowiednio (do czynności podejmowanych przez Prezesa Urzędu stosuje się odpowiednio przepisy k.p.c. o Prokuratorze Generalnym)

IV. Postępowanie polubowne

• w sprawie majątkowej, w której zawarcie ugody jest dopuszczalne, każda ze stron umowy, w przypadku sporu wynikającego z zamówienia, może złożyć wniosek o przeprowadzenie mediacji lub inne polubowne rozwiązanie sporu do Sądu Polubownego przy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, wybranego mediatora albo osoby prowadzącej inne polubowne rozwiązanie sporu,
• umowa lub umowa ramowa może zawierać postanowienia o mediacji lub innym polubownym rozwiązaniu sporu,
• umowa o mediację lub inne polubowne rozwiązanie sporu może być zawarta także przez wyrażenie przez stronę zgody na mediację lub inne polubowne rozwiązanie sporu, gdy druga strona złożyła wniosek o mediację.