Czy istnieje możliwość uchylenia się od obowiązku płacenia alimentów?

W polskim prawie przewidziano taką możliwość.

Zgodnie z art. 1441 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ten, na kim ciąży obowiązek alimentacyjny, może się od niego uchylić, jeżeli żądanie alimentów byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie dotyczy to jednak sytuacji, w której do alimentów uprawnione jest małoletnie dziecko.

Celem wprowadzenia tego przepisu było stworzenie mechanizmu, który stwarzałby przestrzeń obrony przed żądaniem alimentów, które w okolicznościach konkretnego przypadku byłyby po prostu niesprawiedliwe. Przy czym powoływanie się na ten przepis nie może stanowić jedynie reakcji na zachowanie uprawnionego w postaci niewdzięczności wobec zobowiązanego, kontekst musi być trochę szerszy.

Ustawodawca nie zdefiniował konkretnych przypadków, które mieściłyby się w kategorii „sprzeczności z zasadami współżycia społecznego” w rozumieniu powyższego przepisu, jednak sądy wypracowany w swym orzecznictwie przykłady, w których o takiej „sprzeczności z zasadami współżycia społecznego” można mówić. Są to w szczególności takie przypadki, jak:

• rodzic nie łożył na utrzymanie dzieci w czasie, gdy były one małoletnie, a ponadto stosował wobec nich przemoc,
• zachowanie rodzica, który nigdy nie wywiązywał się z obowiązku alimentacyjnego wobec dzieci, nie interesował się ich losem i nie dokładał starań w celu podjęcia stałego zatrudnienia,
• brak jakiejkolwiek relacji pomiędzy rodzicem a dziećmi na skautek braku zainteresowania dziećmi przez rodzica,
• jeżeli dorosłe już dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się, mimo że rodzic zapewnił mu odpowiedni start w życie,
• jeżeli rodzic wykorzystywał dzieci w nadmiarze, a także korzystał z ich pomocy, sam w żadnej mierze nie angażując się w pracę,
• nieodpowiednie traktowanie dzieci przez rodzica, w czasie kiedy pozostawały pod jego opieką, zwłaszcza poprzez znęcanie się nad nimi, niełożenie na ich utrzymanie, gdy były małoletnie oraz w okresie kiedy były już pełnoletnie, ale jeszcze się uczyły,
• opuszczenie, porzucenie dzieci przez rodzica.

Podsumowując, według przepisów nie jest możliwym zwolnienie się od obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka małoletniego, ale sytuacja może wyglądać odmiennie, gdy dziecko osiągnie pełnoletność, oraz w innych relacjach alimentacyjnych niż tylko na linii dziecko – rodzic. Z orzecznictwa wynika, że w tym drugim i trzecim przypadku kluczowym staje się analiza relacji pomiędzy zobowiązanym i uprawnionym do alimentów pod kątem ewentualnego rażąco negatywnego zachowania uprawnionego w stosunku do zobowiązanego.

Jeżeli potrzebujecie Państwo w tym zakresie pomocy, zapraszamy do kontaktu. Mamy doświadczenie w tego rodzaju sprawach. Prawnicy naszej Kancelarii wyjaśnią wszelkie wątpliwości dotyczące alimentów, a w tym również pomogą w przygotowaniu odpowiednich pism lub w prowadzeniu takiej sprawy.

[AH, MP]

Szukasz sposobu? Zapraszamy do nas!
Przyjrzymy się sprawie z szerszej perspektywy!