Nowe PZP wprowadziło katalog obowiązkowych postanowień umownych oraz klauzul niedozwolonych w umowach w sprawie zamówień publicznych.
Umowa o zamówienie publiczne musi zawierać:
– planowany termin zakończenia realizacji zamówienia, przy czym określony w jednostkach czasowych takich jak: dzień, tydzień, miesiąc lub lata, chyba że z przyczyn obiektywnych musi być wskazana data końcowa realizacji zamówienia;
– warunki zapłaty wynagrodzenia;
– łączną maksymalną wysokość kar umownych, których mogą dochodzić strony;
– w przypadku umowy na usługi lub roboty budowlane: postanowienia dotyczące sposobu dokumentowania zatrudnienia oraz kontroli spełniania przez wykonawcę lub podwykonawcę wymagań dotyczących zatrudnienia na podstawie umowy o pracę oraz postanowienia dotyczące sankcji z tytułu niespełnienia wymagań w tym zakresie,
– postanowienia dotyczące żądania przez zamawiającego dowodów podstawy dysponowania osobą (oświadczeń, kopii umów, innych dokumentów).
Ponadto w umowach zawieranych na okres dłuższy niż 12 miesięcy należy określić:
– wysokość kar umownych naliczanych wykonawcy z tytułu braku zapłaty lub nieterminowej zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcom w przypadku zmiany wysokości wynagrodzenia;
– zasady wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia w przypadku zmiany stawki podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, wysokości stawki składki na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne lub zasad podlegania tym ubezpieczeniom, zasad gromadzenia i wysokości wpłat do pracowniczych planów kapitałowych, albo innych zmian mających wpływ na koszty wykonania zamówienia przez wykonawcę,
– w przypadku umowy na usługi lub roboty budowlane: postanowienia dotyczące zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy, w przypadku zmiany ceny materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia,
– obowiązkowe udzielanie wykonawcom zaliczki na poczet wykonania zamówienia, lub zapłatę wynagrodzenia w częściach po wykonaniu części umowy; zamawiający określa w umowie procent wynagrodzenia wypłacanego za poszczególne części; procentowa wartość ostatniej części wynagrodzenia nie może wynosić więcej niż 50% wynagrodzenia należnego wykonawcy. Zaliczka natomiast nie może być mniejsza niż 5% wynagrodzenia należnego wykonawcy.
PZP wprowadza także obowiązkową waloryzację wynagrodzenia wykonawcy w umowach na roboty budowlane lub usługi zawieranych na dłużej niż 12 miesięcy. Podstawą zmiany wynagrodzenia ma być zmiana ceny materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia, przy czym dotyczy to zarówno obniżenia, jak i podwyższenia tych kosztów lub cen. Wykonawca, którego wynagrodzenie zostało zmienione na tych zasadach, zobowiązany jest odpowiedniej zmiany wynagrodzenia przysługującego podwykonawcom, z którymi zawarł umowę, jeżeli umowa dotyczy robót budowlanych lub usług.
W umowach na roboty budowlane muszą znaleźć się obligatoryjne postanowienia dotyczące:
– obowiązku przedkładania przez wykonawcę zamawiającemu projektu umowy o podwykonawstwo, a także projektu jej zmiany, oraz poświadczonej za zgodność z oryginałem kopii zawartej umowy o podwykonawstwo i jej zmian;
– wskazania terminu na zgłoszenie przez zamawiającego zastrzeżeń do projektu umowy o podwykonawstwo i do projektu jej zmiany lub sprzeciwu do umowy;
– obowiązku przedkładania przez wykonawcę zamawiającemu poświadczonej za zgodność z oryginałem kopii zawartych umów o podwykonawstwo oraz ich zmian;
– zasad zapłaty wynagrodzenia wykonawcy, uwarunkowanej przedstawieniem przez niego dowodów potwierdzających zapłatę wymagalnego wynagrodzenia podwykonawcom lub dalszym podwykonawcom;
– terminu zapłaty wynagrodzenia podwykonawcom lub dalszym podwykonawcom;
– zasad zawierania umów o podwykonawstwo z dalszymi podwykonawcami;
– wysokości kar umownych, z tytułu braku zapłaty lub nieterminowej zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcom lub dalszym podwykonawcom,nieprzedłożenia do zaakceptowania projektu umowy o podwykonawstwo lub jej zmiany, nieprzedłożenia poświadczonej za zgodność z oryginałem kopii umowy o podwykonawstwo lub jej zmian, braku zmiany umowy o podwykonawstwo w zakresie terminu zapłaty.
Istotną nowością jest zawarty art. 433 PZP katalog zakazanych postanowień umownych (tzw.klauzul abuzywnych), zgodnie z którym postanowienia umowy nie mogą przewidywać:
– odpowiedzialności wykonawcy za opóźnienie, chyba że jest to uzasadnione okolicznościami lub zakresem zamówienia;
– naliczania kar umownych za zachowanie wykonawcy niezwiązane bezpośrednio lub pośrednio z przedmiotem umowy lub jej prawidłowym wykonaniem
– odpowiedzialności wykonawcy za okoliczności, za które włączoną odpowiedzialność ponosi zamawiający,
– możliwość ograniczenia zakresu zamówienia przez zamawiającego bez wskazania minimalnej wartości lub wielskości świadczenia stron.
Ustawa wprowadza zatem zakaz naliczania kar umownych za działania, za które wykonawca nie ponosi odpowiedzialności.